Van chaos naar focus: zo kun je vandaag nog je concentratie verbeteren

Als ambitieuze kenniswerker heb je vast veel ambities en plannen. Alleen de uitvoering, daar schort het weleens aan. Je bent wel gemotiveerd om je doelen te bereiken, maar je concentratie problemen zitten je in de weg. Been there, done that. Ook ik heb weleens slechte concentratie. Dan wil ik iets doen, maar laat ik me afleiden door anderen, mijn telefoon of gedachten. Gelukkig heb ik door de jaren heen geleerd hoe ik mijn concentratie kan verbeteren. Deze concentratie tips en achtergrondinformatie over concentratie deel ik graag met je. Zodat jij je doelen haalt, zowel op persoonlijk als zakelijk vlak. 

Wat komt aan bod:

1. De twee problemen rondom concentratie
2. Afleiding in verschillende vormen
3. Versnippering a.k.a. multitasken
4. Het tegenovergestelde van slechte concentratie: flow
5. Waarom is je concentratie verbeteren zo’n must?
6. Wat helpt voor goede concentratie? Mijn stappenplan voor jou
7. Conclusie: in 3 stappen heb jij een betere concentratie
8. Veelgestelde vragen over concentratie verbeteren

De twee grootste vijanden van je concentratie

Van Dale omschrijft het woord concentratie als volgt:

1. Een samentrekking op één punt
2. Gerichte aandacht

Zelf omschrijf ik het zo:

‘Concentratie is het met gerichte aandacht één taak of handeling uitvoeren, zonder versnippering of afleiding.’ 

Het is je dus op één specifiek iets kunnen concentreren, zonder dat je aandacht verslapt. Alleen zijn er twee punten die je concentratie kunnen verstoren: afleiding en versnippering. 

Afleiding: van gedachten tot kletsende collega’s

Een korte concentratieboog kan ontstaan door afleiding. En deze afleiding kan intern of extern zijn.

• Bijvoorbeeld: je zit diep geconcentreerd te werken op kantoor. Je collega komt naast je bureau staan en stelt je een vraag. Je wordt door een externe prikkel uit je concentratie gehaald.
• Een interne prikkel die jouw concentratieboog vermindert, is een gedachte. Je bent met alle aandacht bezig met een rapport en opeens schiet de gedachte je binnen: ‘Ik moet morgen de logeerkamer nog in orde maken voor oom Bert en tante Annie.’

Zeg maar dag tegen je aandacht en concentratie. 

Versnippering = verlies: waarom multitasken niet werkt

Even een telefoontje plegen naar je schoonmoeder terwijl je een mailtje stuurt naar je collega’s en ook probeert uit te zoeken hoe laat je de trein morgenochtend moet nemen. Je denkt dat je het allemaal kan, maar de realiteit is dat je maar met een half oor luistert naar je schoonmoeder. En die merkt dat ook wel op. Daarnaast zit je mail vol typefouten en kijk je in plaats van de treintijden morgen naar de treintijden van het weekend. Met gevolg: een geïrriteerde schoonmoeder,  collega’s die je mail niet snappen en je komt te laat op die afspraak morgen, omdat de treinen op hele andere tijden rijden. 

Je brein kan zich niet op al deze taken tegelijkertijd richten. Waardoor je inlevert op kwaliteit, maar ook op je productiviteit. Terwijl jij denkt dat je sneller klaar bent, door alles tegelijkertijd te doen, is het tegenovergestelde waar. Je bent langer bezig met deze taken dan wanneer je ze met volle aandacht doet. 

Wat je wél wilt: werken in een staat van flow

Ken je dat gevoel: je bent ergens mee bezig en vergeet compleet de tijd. Sterker nog, je vergeet te eten, drinken en jezelf, omdat je volledig opgaat in wat je doet. Amerikaans-Hongaars psycholoog  Mihály Csíkszentmihályi (probeer deze naam eens in één keer goed te zeggen) noemt dit ‘flow’. 

Wanneer je in deze staat bent, in de flow, ben je enorm productief en creatief. Je voelt je op de toppen van je kunnen en hoeft jezelf niet te pushen om het werk te doen. Het gaat vanzelf. Het is een prettige staat, maar je bereikt deze pas als je je volop kunt concentreren. Dus als geen afleidende meldingen op je telefoon krijgt, geen partner die je iets vraagt of gedachten die door je hoofd gaan. 

Volgens Csíkszentmihályi zijn er acht benodigde kenmerken om in deze flow te komen:

1. Je doel is duidelijk, je weet hoe je het moet aanpakken en wat er moet gebeuren.
2. Je hebt een goede concentratie, zodat alle aandacht naar deze ene taak gaat.
3. Je verliest je zelfbewustzijn. Je vergeet alles om je heen en bent één met dat wat je doet. 
4. De tijd vliegt voorbij of alles lijkt juist in slow motion te gaan. Hoe dan ook: je hebt geen besef van tijd.
5. Feedback. Je ziet direct wat je doet succesvol is of niet om zo nodig bij te sturen.
6. De taak is uitdagend genoeg.
7. De taak is niet te lastig, waardoor je je zelfverzekerd genoeg voelt om deze klus te klaren. 
8. Het uitvoeren van de taak bezorgt je plezier of je voelt je intrinsiek beloond. 

Voor het schrijven van mijn nieuwste boek “Full Focus Op Wat Echt Belangrijk Is – Elke Dag Met De Juiste Bezig Zijn” kwam ik in deze flow als ik niet op kantoor, maar ergens in een koffietentje ging schrijven. Klinkt misschien gek, maar al deze onbekende mensen hoefden mij niet te storen. Ze kwamen er niet voor mij en stelden me geen vragen. Dus kon ik met volle aandacht schrijven. Trouwens, over mijn nieuwste boek gesproken. Meer informatie en tips om met volle aandacht te werken aan je doelen lees je hierin terug!

Waarom beter concentreren onmisbaar is

“Als je doet wat je altijd deed, krijg je altijd wat je kreeg”, aldus Albert Einstein. En zo is het ook met concentratie. Als jij het prima vindt dat je altijd op het laatste moment nog iets probeert af te maken, met alle bijhorende stress, be my guest. 

Maar als je liever vaker eerder je werk af wilt hebben, meer vrije tijd wilt overhouden en een goed gevoel wilt krijgen, dan is het slim om iets te doen aan je concentratie problemen. Want dankzij mijn tips voor concentratie:

• Kan je jouw laptop bij wijze van spreken al om 15.00 uur dichtklappen
• Krijg je meer werk gedaan in dezelfde tijd
• Maak je nauwelijks fouten en als je ze wel maakt, zie je ze sneller
• Verwerk je de informatie sneller
• Begrijp je de informatie beter en onthoud je deze ook nog eens beter

Meer leren over hoe je je focus terugwint? Dan is deze podcastaflevering een absolute aanrader: ‘Focus is het nieuwe goud’ — In deze aflevering van de Tijdwinst Podcast ga ik in gesprek met Dr. Elke Geraerts over hoe je brein lijdt onder een constante brain drain, en wat je kunt doen om je aandacht (en rust) terug te pakken. Praktisch, inspirerend en herkenbaar voor iedere kenniswerker die méér wil bereiken met minder stress.

Wat helpt voor goede concentratie? Mijn 3-stappenplan voor jou

Vanuit al onze trainingen en mijn boeken heb ik de belangrijkste stappen voor je op een rijtje gezet. Met deze stappen kun je je beter concentreren. Je elimineert de afleiding en versnippering en zorgt dat je een strak systeem hebt, waardoor je nooit meer stress hebt vanwege een deadline. 

1. Werk met een slim time management systeem

Of je je doelen behaalt, valt of staat met een goed time management systeem. Dit is een systeem dat bestaat uit twee dingen: je takenlijst en je agenda. Plan een uur in om alles wat je in je hoofd hebt op te schrijven. Dus schrijf al die taken, projecten en doelen op en verdeel ze in drie kolommen: zakelijk, privé en overig. Zo, dat is uit je hoofd. Nu ga je het in je agenda of op je takenlijst zetten. En dat doe je als volgt: 

• Duurt een taak langer dan een half uur? Dan hoort het in je agenda
• Is de taak binnen een half uur gepiept? Dan gaat het op je takenlijst

Vervolgens kijk je naar de taken die je moet inplannen in je agenda. Stel jezelf daarbij de volgende vragen:

• Hoe lang heb ik voor deze taak nodig? Plan niet te ruim, dan wordt je brein lui en gaat ‘ie flierefluiten. Maar plan ook zeker niet te weinig tijd, waardoor je stress krijgt. Ergens in het midden is perfect. 
• Wanneer kan ik deze klus het beste doen? ‘s Morgens, ‘s middags of ‘s avonds, op een maandag of woensdag? Bedenk: grote, moeilijke taken kun je beter eerst aanpakken en daarna kleinere to do’s. 
• Wat moet ik doen om het gewenste resultaat te bereiken? Moet ik het project in kleine stukjes hakken en dan inplannen?

2. Werk in focusblokken (en neem échte pauzes)

Dan is het tijd om gefocust aan de slag te gaan. Maar ja, als je moeite met concentreren hebt, is dat een uitdaging. Niet als je werkt in focusblokken. De Pomodoro-techniek is daar ideaal voor.

Zet je timer op 25 minuten voor kleine taken en langer voor grotere taken (bijvoorbeeld 45 minuten). Je gaat in dit tijdslot alleen werken aan die taak. Dus geen mailtjes beantwoorden, kijken op Instagram of kletsen met je collega.

Gaat de timer af? Dan is het tijd voor een welverdiende pauze van 5 minuten. Tijdens deze 5 minuten laat je alle schermen voor wat het is (ja, ook je telefoon). Je neemt pauze om op te laden. Loop even naar de koffiecorner om een kop koffie te halen. Wandel een klein rondje om het gebouw of staar even lekker uit het raam.

Na vier van deze focusblokken krijg je langer pauze, dan mag je een half uur lekker doen waar je zin in hebt. En je herhaalt de focusblokken totdat je klaar bent met de taken die je voor die dag hebt gepland. Missie volbracht en jij gaat tevreden naar huis. 

3. Elimineer afleiding — intern én extern

Misschien merk je tijdens het werken in de focusblokken dat je gedachten nog afdwalen of je gestoord wordt door collega’s of huisgenoten. Dan is het tijd om daarmee af te rekenen. Zijn er gedachten die je afleiden? Pak dan een vel papier, blok een uur en schrijf alles op papier. Verdeel de to do’s die uit je hoofd komen weer onder de items privé, zakelijk en overig en gebruik je time management systeem om deze te verwerken. Zo, daar hoef je je hoofd niet meer over te breken. 

Dan de externe prikkels:

Schakel alle notificaties uit op je telefoon en je computer. Je wilt niet gestoord worden om een onnozel kattenfilmpje dat een van je vrienden heeft doorgestuurd in de groepsapp. Maar ook binnenkomende mails mogen jouw gewenste flow niet om zeep helpen. Uit die handel. Die mails komen later wel weer.

En dan heb je nog je collega’s of huisgenoten die je kunnen storen. Maak afspraken met ze. Bijvoorbeeld: de komende twee uur wil ik niet gestoord worden, tenzij er echt hoge nood is. En wat is die hoge nood dan? Het is goed om daar ook duidelijk over te zijn, anders staat Anita van HR voor je het weet aan je bureau om je te melden dat er weer een sollicitatie voor je team is binnengekomen. Leuk, maar dat kan wel even wachten. Zet je noisecancelling headphones op en luister naar muziek die jou helpt in de flow te komen. 

Meer tips & inspiratie voor een scherpe focus

Laat je niet afleiden, behalve door mijn tips en interessante gesprekken op de Tijdwinst Podcast en mijn persoonlijke Instagram. Deze zijn de moeite waard om je concentratie voor te laten onderbreken. Nee, geintje. Plan gewoon in wanneer je inspiratie opdoet op Spotify en Instagram. Ik beloof je: ik stel je niet teleur. Zo heb ik een gesprek gehad met Louis Cauffman, gerenommeerd klinisch psycholoog en bedrijfseconoom over doelen stellen en resultaten boeken:

Conclusie: betere concentratie in 3 simpele stappen

Concentratie is de curciaal voor het behalen van je doelen, zowel op werkvlak als privé. Het elimineren van afleidingen, werken met een effectief time management systeem en werken in focusblokken zijn de stappen om jouw concentratie te verbeteren. Door alle prikkels te minimaliseren en je taken gestructureerd aan te pakken, creëer je ruimte om in de flow te komen. Dat voelt niet alleen prettig, maar is ook enorm productief. 

Maak concentratie je prioriteit, zodat je minder stress hebt en meer bereikt in minder tijd. Het resultaat: je werk efficiënter en houdt tijd over voor wat echt belangrijk is. 

Veelgestelde vragen over concentratie verbeteren

• Hoe kan ik mijn concentratie verhogen?

  Je kunt je concentratie verhogen door afleidingen te elimineren, zoals meldingen op je telefoon en storende prikkels in je omgeving. Werk met focusblokken, zoals de Pomodoro-techniek, waarin je je volledig richt op één taak en daarna een korte pauze neemt. Daarnaast helpt een goed time management systeem om taken te structureren en je brein rust te geven.

• Wat verhoogt je concentratie?

  Je concentratie verhoogt door afleidingen te elimineren, zoals meldingen en storende geluiden en duidelijke afspraken te maken met collega’s of huisgenoten. Het gebruik van focusblokken, zoals de Pomodoro-techniek, helpt om je aandacht volledig te richten op één taak.

• Wat te doen bij slechte concentratie?

  Bij slechte concentratie is het belangrijk om afleidingen te verminderen door notificaties uit te schakelen en een rustige werkomgeving te creëren. Werk met technieken zoals focusblokken om je aandacht te trainen en neem regelmatig korte pauzes om op te laden.

• Wat zijn effectieve manieren om mijn concentratie te verbeteren?

  Effectieve manieren om je concentratie te verbeteren, zijn het elimineren van afleidingen, zoals meldingen en lawaai en het werken in focusblokken met geplande pauzes. Gebruik een goed time management systeem om je taken te organiseren en je hoofd leeg te maken. Door een duidelijke structuur te creëren, kun je je aandacht beter richten en productiever werken.

• Welke voeding of supplementen helpen bij betere focus en concentratie?

  Google je naar ‘concentratie verbeteren middelen’ of ‘concentratie verbeteren supplementen’? Voeding rijk aan omega-3 vetzuren, zoals vette vis, walnoten en lijnzaad, kan de focus en concentratie verbeteren. Supplementen zoals magnesium, vitamine B-complex en ginkgo biloba ondersteunen de hersenfunctie en verminderen mentale vermoeidheid.

• Hoe vermijd ik afleidingen tijdens het werken of studeren?

  Vermijd afleidingen door meldingen op je telefoon en computer uit te schakelen en een rustige, opgeruimde werkomgeving te creëren. Maak afspraken met huisgenoten of collega’s om je niet te storen en gebruik noisecancelling headphones of achtergrondmuziek die focus bevordert. Werk in focusblokken, zodat je geconcentreerd blijft en daarna bewust korte pauzes neemt. Dit laatste doet je ook goed om je concentratie te verhogen tijdens examens.

• Werkt meditatie of mindfulness echt om concentratie te verbeteren?

  Ja, meditatie en mindfulness kunnen de concentratie effectief verbeteren door je te helpen je aandacht beter te richten en gedachten minder te laten afdwalen. Regelmatige beoefening traint je hersenen om afleidingen te negeren en focus vast te houden, zelfs onder stress. Studies tonen aan dat mindfulness niet alleen concentratie verhoogt, maar ook je productiviteit en mentale helderheid ondersteunt. Dit helpt zowel als je zoekt op ‘concentratie verbeteren kind’ als ‘concentratie verbeteren volwassenen’.

• Hoe creëer ik een omgeving die mijn concentratie bevordert?

  Creëer een concentratiebevorderende omgeving door een rustige, opgeruimde werkplek te kiezen met minimale visuele en auditieve afleidingen. Zorg voor goede verlichting, een comfortabele stoel en frisse lucht om je focus te ondersteunen. Schakel meldingen uit, gebruik noisecancelling headphones en hou essentiële materialen binnen handbereik om onnodige onderbrekingen te voorkomen. Dit werkt ook heel goed bij concentratie verbeteren bij ADHD en concentratie verbeteren bij ADD.

• Hoe creëer ik een omgeving die mijn concentratie bevordert?

  Om een concentratiebevorderende omgeving te creëren, kies je voor een stille, opgeruimde werkplek zonder onnodige afleidingen. Schakel meldingen en geluiden uit, gebruik eventueel noisecancelling headphones en hou je werkmaterialen georganiseerd en binnen handbereik.

• Wat is de rol van slaap in het verbeteren van concentratie?

  Slaap speelt een cruciale rol in het verbeteren van concentratie door het brein de tijd te geven om informatie te verwerken en op te slaan. Een goede nachtrust helpt je focus te herstellen, je geheugen te versterken en je mentale helderheid te verhogen.

• Welke oefeningen kan ik doen om mijn aandachtsspanne te verlengen?

  Doe de volgende concentratie verbeteren oefeningen: 

  1. Mindfulness-meditatie: oefen dagelijks 10-15 minuten mindfulness, waarbij je je volledig richt op je ademhaling en gedachten observeert zonder erin mee te gaan. Dit versterkt je vermogen om je aandacht te richten en afleidingen te weerstaan.
  2. Aandachtstraining met focusspelletjes: speel spelletjes zoals puzzels, sudoku of memory die je mentale scherpte en concentratie uitdagen. Deze helpen je om je brein te trainen om langer gefocust te blijven.

• Hoe kan ik technologie gebruiken zonder dat het mijn focus schaadt?

  Beperk meldingen en gebruik apps die je helpen gefocust te blijven, zoals tijdsbeheer- of concentratietimers. Zet technologie doelgericht in door specifieke tijden in te plannen voor sociale media of andere afleidingen, zodat je deze kunt vermijden tijdens belangrijke taken.

• Zijn er apps die kunnen helpen bij het verbeteren van mijn concentratie?

  • Forest
  • Todoist
  • RescueTime

• Hoe ga ik om met mentale vermoeidheid die mijn concentratie vermindert?

  Bij mentale vermoeidheid is het belangrijk om regelmatig pauzes te nemen, om je hersenen te laten herstellen. Zorg voor voldoende slaap, een gezond dieet en lichaamsbeweging om je energie en focus te ondersteunen. Als de vermoeidheid aanhoudt, overweeg dan om je werklast aan te passen en tijd voor ontspanning en herstel in te plannen.