Doelen stellen? Zo pak je het wél goed aan (en behaal je ze eindelijk eens)

Iedereen stelt doelen in het leven. De meeste doelen worden gesteld rond het nieuwe jaar, met de oliebollen net achter de kiezen. Van persoonlijke doelen zoals 15 kilo afvallen tot werkdoelen, ze vliegen je allemaal om de oren als je je vrienden en familie spreekt tijdens een nieuwjaarsborrel. Helaas sneuvelen deze goede intenties bij de meesten al een paar weken nadat ze de nieuwjaar doelen hebben gesteld. En dit geldt overigens ook voor doelen die halverwege ergens in het jaar worden gesteld. Dus de hamvraag is niet: wanneer kun je het beste doelen stellen, maar hoe doe je het goed, zodat je ze ook daadwerkelijk haalt. 

Wat komt aan bod:

1. Waarom doelen stellen: welke redenen zitten er achter?
2. SMART doelen stellen
3. De methoden om doelen te bereiken
4. De mini-scrum methode om doelen in stukjes te hakken
5. Beginnen maar
6. Pas op: trap niet in deze valkuilen
7. Doelen stellen en behalen lukt je met de juiste methoden en aanpak
8. Veelgestelde vragen over doelen stellen

Waarom doelen stellen: welke redenen zitten er achter?

Laten we eerst kijken waarom we doelen stellen. Waarom streven we naar een strakker lichaam, een promotie, 10.000 views op YouTube en financieel succes? We stellen doelen in ons leven om richting, motivatie en betekenis aan ons leven te geven. 

Het stellen van doelen helpt om focus te houden, onszelf te verbeteren en voldoening te ervaren wanneer we iets bereiken. Ze geven structuur aan ons dagelijks leven en zorgen dat we blijven groeien, zowel persoonlijk als professioneel. 

Daarnaast helpen doelen ons om uitdagingen aan te gaan en obstakels te overwinnen. Zonder een doel voor ogen dwalen we af, of hebben we het gevoel dat we een zinloos bestaan leiden. 

Doelen stellen als bedrijf? In deze boeiende aflevering van de Tijdwinst Podcast ga ik in gesprek met Louis Cauffman, een gerenommeerd klinisch psycholoog en bedrijfseconoom. Louis is een pionier op het gebied van oplossingsgerichte therapie en coaching, en zijn inzichten hebben talloze bedrijven en individuen geholpen om effectief met hun doelen aan de slag te gaan.

Wat de meeste mensen fout doen (en hoe jij het beter doet)

Maar hoe kun je doelen stellen? Dat is op verschillende manieren mogelijk. Waar de meeste mensen de mist in gaan, is dat ze hun doelen te vaag formuleren. Zoals:

• Meer zelfvertrouwen opbouwen
• Een nieuwe taal leren
• Vaker uit mijn comfortzone stappen
• Beter omgaan met stress
• Regelmatig sporten
• Gezonder eten
• Beter slapen
• Minder schermtijd
• Een promotie behalen
• Leren presenteren
• Meer netwerken
• Schulden aflossen

Maar als je jouw ambitieuze plannen serieus neemt, pas je de SMART-methode toe om je doelen te formuleren. Waarom? Omdat je met deze methode een doel Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden maakt. Met andere woorden: je maakt je doel concreet en meetbaar binnen een bepaalde tijd. 

Doelen worden dan ineens concreet:

Voorbeelden van échte doelen (niet van die vage flauwekul)

Hoe stel je goede doelen op? Ik geef je een paar voorbeelden hoe je doelen stellen SMART doet:

• Meer zelfvertrouwen opbouwen → Ik ga de komende drie maanden wekelijks één nieuwe uitdaging aan waarbij ik mezelf uitdaag om uit mijn comfortzone te stappen. 
• Een nieuwe taal leren → Ik ga binnen zes maanden niveau A2 bereiken in het Italiaans door één keer in de week naar Italiaanse les te gaan en de overige dagen 30 minuten te oefenen. 
• Beter omgaan met stress → Ik ga de komende drie maanden elke dag 10 minuten mediteren en ademhalingsoefeningen toepassen in stressvolle situaties. 
• Regelmatig sporten → Ik ga de komende drie maanden drie keer per week 30 minuten sporten, waarbij ik twee keer krachttraining doe en één keer cardio. 
• Beter slapen → Ik ga de komende zes weken elke avond om 21.00 uur stoppen met schermgebruik en volg een vaste slaaproutine waarbij ik om 22.00 uur in bed lig. 
• Promotie behalen → Ik maak binnen zes maanden een plan met mijn leidinggevende over de stappen die ik moet zetten om promotie te maken en werk hier wekelijks aan. 
• Leren presenteren → Ik ga binnen drie maanden mijn presentatievaardigheden verbeteren door drie keer een presentatie te geven voor een groep collega’s en vraag om feedback. 
• Meer netwerken → Ik ga de komende zes maanden elke maand minimaal één netwerkbijeenkomst bijwonen en vijf nieuwe contacten leggen. 

Precies weten wat je wilt bereiken, dus. Dat is de eerste stap. En dan:

Waarom je het uitvoeren van doelen vaak verprutst

Het opstellen van doelen, dat kan iedereen wel. Maar het uitvoeren ervan is een ander verhaal. Waarom? Omdat we vaak overschatten wat we kunnen en we onderschatten de situatie of het doel. Daardoor zijn we bij het begin vaak optimistisch, maar halverwege geven we het liefst al op. Dat komt omdat je doelen nog te groot en abstract zijn. Het torent als een gigantische berg boven je hoofd en je ziet niet in dat je daar nog ooit kan komen. 

Het is daarom veel verstandiger om kleine doelen te stellen. Daar komt weer de letter R van SMART om de hoek kijken. Je maakt het realistischer door de doelen te verkleinen.

Dus, stel dat je 15 kilo wilt afvallen in zes maanden, dat klinkt als heel veel en dus heel moeilijk. Terwijl als je het in kleine stapjes opbreekt, het meteen een stuk haalbaarder aanvoelt. In plaats van die 15 kilo, richt je je eerst op 5 kilo in twee maanden.

Klein maken, dus.

En dan is het ook nog fijn om te weten hoe je dat gaat doen. Om een doel of project te halen, gebruik je de mini-scrum methode. 

De mini-scrum methode: zo hak je je doel in stukken

Ik gebruik voor alle projecten (en dus doelen) die ik heb de Mini-scrum methode. Met deze methode deel je het doel in haalbare, concrete stappen. Je denkt al meteen na over hoe het resultaat eruit moet zien, welke stappen je moet zetten om dit te halen en wanneer je welke stap gedaan moet hebben. Hierdoor is het veel makkelijker om je doelen te halen. 

Stap 1. Bepaal wat het eindresultaat moet zijn en wanneer de deadline is

Met mijn Mini-scrum methode begin je aan het einde. Hoe moet het eindresultaat eruit zien? Maak het zo concreet mogelijk, zodat je niet blijft hangen in vage termen. 

Niet: Ik ben financieel stabiel
Wel: Ik heb mijn schulden afgelost en spaar maandelijks x bedrag

En het blijft niet bij alleen een einddoel helder formuleren. Je bepaalt ook nog eens wanneer je het einddoel moet hebben gehaald. Stel een realistische deadline, niet te ver vooruit, maar ook zeker niet te snel. Je doel halen lukt alleen als je realistisch bent in wat wel en niet haalbaar is. 

Stap 2. Hak het einddoel in stukjes

Nu schrijf je op wat er volgens jou allemaal nodig is om je doel te bereiken. Je denkt nog niet na over de volgorde, dat komt later wel. Het is nu belangrijk dat je een compleet overzicht hebt van alle stappen die je moet zetten. In het bovenstaande voorbeeld zijn de stappen bijvoorbeeld:

• Een overzicht maken van al je schulden
• Onnodige uitgaven identificeren en schrappen
• Automatische aflossingen inplannen
• Berekenen hoeveel je maandelijks moet aflossen om binnen de gestelde periode schuldenvrij te zijn
• Uitgaven monitoren en budget aanpassen
• Manieren zoeken om je inkomsten te verhogen
• Je inkomsten op een rij zetten
• Elke maand een X bedrag opzij zetten
• De hoogste rente of kleinste schuld eerst aflossen 
• Een spaarrekening openen met goede rente
• Je uitgaven op een rij zetten
• Een budgetplan maken met een realistisch spaar- en aflossingsbedrag

Stap 3. De stappen in categorieën verdelen

Nu verdeel je de actiepunten die je hebt bedacht onder in de volgende vier categorieën:

• Kleine acties: dit is iets wat je binnen een half uur zelf kunt doen. Dit zet je op je takenlijst.
• Grote acties: hier heb je minimaal 30 minuten of langer voor nodig. Dit plan je in je agenda.
• Wachten-op: dit zijn acties die een ander moet doen, bijvoorbeeld een collega of partner en wat jij in de gaten moet houden. Bijvoorbeeld een financieel overzicht van je partner krijgen. 
• 1-op-1 actie: soms zijn er ook zaken die je moet bespreken met een ander of vragen. Bijvoorbeeld dus nagaan hoe hoog je schuldbedrag is bij partij X. 

Stap 4. Prioriteiten aanduiden met de Eisenhower-methode

Uiteindelijk wil je de taken ook in een volgorde neerzetten die klopt en daar een deadline aan hangen. De matrix van Eisenhower helpt je met het bepalen van prioriteiten. Deze matrix maakt onderscheid tussen urgent en belangrijk:

1. Belangrijk en dringend: deze moet je direct oppakken.
2. Belangrijk en niet dringend: dit moet je wel doen, maar niet meteen. Dus plan je in.
3. Niet belangrijk, wel dringend: deze taak delegeer je naar degene die er wel verantwoordelijk voor is (zoals je partner een financieel overzicht vragen).
4. Niet belangrijk en niet urgent: deze taak schrap je. 

Zet alle stappen in de juiste kwadrant, bepaal de deadlines en plaats ze vervolgens op volgorde

Nu heb je misschien wel een stuk of drie of vier doelen voor jezelf opgeschreven. Want je hebt vast een paar persoonlijke ontwikkelsdoelen en doelstellingen voor het werk. Waar de meeste mensen een fout maken, is denken dat je met alle doelen tegelijkertijd kunt starten. Als je je focus op alles legt, bereik je niets. Om je doelen te behalen, is het handig om een bepaalde focus te hebben. Dus moet je bepalen met welk doel je begint. Daarvoor gebruik je ook de Eisenhower-methode. 

In mijn boek Full Focus Op Wat Écht Belangrijk Is ga ik hier nog uitgebreider op in. Zo ontdek je nog beter hoe je prioriteiten stelt aan wat voor jou belangrijk is. Ben je geen lezer? Volg me dan op Instagram of luister iedere week naar een nieuwe podcast waarin ik met interessante gasten dieper inga op onderwerpen als time management, productiviteit en persoonlijke effectiviteit. 

Starten maar! (En nee, je hoeft niet nóg meer te plannen)

Een goede voorbereiding is het halve werk. Dat heb je nu allemaal rond. Je bent beter voorbereid dan ooit. Dus nu is het tijd om te starten. En daarvoor geef ik je nog een paar tips mee. 

1. Start met het meest uitdagende of tijdrovende

Kijk wat je voor die dag hebt gepland om te doen. Wat is het meest tijdrovend of uitdagendst? Eat That Frog, zoals Brian Tracy zegt. Begin hiermee, want dat geeft je direct al een grote vooruitgang. De rest van de dag heb je dan alleen nog maar taken en to do’s die een stuk minder moeilijk of tijdrovend zijn. 

2. Werk volgens de Pomodoro-techniek

Concentratie is de hoeksteen van de dingen die je wilt doen. Je kunt alleen niet 24/7 de boog gespannen houden. En dat is ook helemaal niet nodig. Wat wel werkt: in concentratieblokken werken. De Pomodoro-methode helpt je daarbij. Hierbij werk je 25 minuten gefocust, waarna je 5 minuten pauze hebt. In die pauze pak je er geen ander scherm bij, je neemt echt een break. Dit doe je vier keer achter elkaar, daarna heb je langer pauze. Dankzij deze focusblokken krijg je dingen gedaan, waardoor je snel vooruitgang boekt. 

3. Bewaak je tijd

Of het nu gaat om privédoelen of werkdoelen, zorg dat je je agenda blokt om te werken aan deze doelen. Plan de grote taken die langer dan een half uur duren in je agenda. Hierdoor ziet iedereen dat je niet beschikbaar bent om die tijd. En bewaak je tijd ook. Dus laat je niet zomaar overhalen om toch een meeting om 11.00 uur te houden, terwijl jij dan gefocust wilt werken aan je doel. Die meeting kan ook prima in de middag, wanneer je concentratie toch al over zijn piek is. Kleinere taken van maximaal 30 minuten zet je in je takenmanager.

4. Gebruik je “wachten-op” en “1-op-1”lijst

Ik had het er al eerder over: je “wachten-op” en “1-op-1”lijst. Zet de zaken die je wilt bespreken met een ander op de “1-op-1” lijst en de zaken waarop je wacht op je “wachten-op” lijst. Dit helpt je om niet continu in gedachten af te dwalen: “O ja, ik moet Thomas nog vragen naar het financiële overzicht” en “Van de bank moet ik nog een schuldenoverzicht krijgen.”

De valkuilen die je genadeloos saboteren

Of je nu doelen wilt stellen voor jezelf of doelen stellen op je werk, er zijn een aantal valkuilen waar je niet in wilt trappen:

• Leef niet te veel in de toekomst. Denk niet: pas als ik 15 kilo kwijt ben, voel ik me gelukkig. Want tot die tijd voel je je dat dus niet en na die tijd is de kans groot dat je geluk maar kort duurt. Focus je veel liever op de weg ernaar toe. 
• Je doel (bijna) gehaald? Dan is het niet tijd om achterover te leunen. Bepaal wat je moet doen om het doel te behouden. Want als die 15 kilo er eenmaal af zijn, betekent het niet dat ze automatisch ook wegblijven. 
• Vergeet niet om ieder doel, hoe klein dan ook, te vieren als deze is behaald. Hiermee beloon je je brein met een shotje dopamine en behoud je je motivatie. 
• Laat je niet weerhouden door angst, perfectionisme of een overweldigend gevoel. Knip je doelen op in brokjes. 
• Een doel zonder concrete uitkomst en deadline is als een trein die vertrekt zonder bestemming en aankomsttijd. De kans is groot dat de trein dan nooit vertrekt. Maak je doelen dus zo concreet mogelijk en geef jezelf (en anderen) een haalbare deadline. 

Tot slot: zo zorg je dat je doelen geen eendagsvliegen zijn

Doelen stellen is één ding, maar ze daadwerkelijk behalen vraagt om een goede aanpak en duidelijke omschrijving. Door de SMART-methode, mijn mini-scrum en Eisenhower-matrix te gebruiken, vergroot je jouw kans op succes. Vergeet niet dat kleine stappen net zo belangrijk zijn als het einddoel. Maak het jezelf makkelijker door doelen op te breken, prioriteiten te stellen en dagelijks bewust aan je vooruitgang te werken. Uiteindelijk draait het niet alleen om het behalen van doelen, maar om het creëren van een duurzame manier om te groeien en successen te behalen. Dus, waar begin jij vandaag mee? 

Björn Deusings
Time management expert

Veelgestelde vragen over doelen stellen

• Waarom is het belangrijk om doelen te stellen?

  Doelen stellen helpen je richting te geven aan je leven. Het motiveert je om stappen te zetten. Het zorgt ervoor dat je gefocust blijft en je tijd en energie besteedt aan wat echt belangrijk is. Zonder doelen loop je het risico te blijven hangen waar je nu staat zonder vooruitgang te boeken.

• Hoe stel ik SMART-doelen?

  SMART-doelen zijn Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden. Dit betekent dat je een duidelijk doel formuleert, meetbare resultaten vaststelt en een haalbare planning maakt.

• Wat is het verschil tussen korte- en langetermijndoelen?

  Korte termijn doelen zijn doelen die je binnen enkele dagen, weken of maanden kunt bereiken. Zoals een cursus afronden. Een lange termijn doel neemt vaak maanden of jaren in beslag en vraagt om een groter plan. Zoals een carrièreswitch. Beide soorten doelen werken samen om je vooruit te helpen.

• Hoe blijf ik gemotiveerd om mijn doelen te behalen?

  Je motivatie blijft sterk als je jezelf eraan herinnert waarom je een doel hebt gesteld. Beloon de kleine successen, blijf flexibel en zoek steun bij anderen. Door je vooruitgang bij te houden, blijf je gemotiveerd.

• Hoe kan ik mijn doelen aanpassen als de omstandigheden veranderen?

  Soms veranderen situaties en moet je flexibel omgaan met je doelen. Evalueer regelmatig je vooruitgang en bepaal of je moet bijstellen. Bijvoorbeeld door de planning aan te passen. Een doelen stellen methode helpt je om gestructureerd en realistisch te blijven.

• Hoe breek ik grote doelen op in haalbare stappen?

  Verdeel een groot doel in kleinere, behapbare taken met de mini-scrum methode. Stel deadlines voor elke stap en vier je vooruitgang om gemotiveerd te blijven. Dit voorkomt dat je overweldigd raakt.

• Hoe kan ik mijn voortgang bijhouden bij het werken aan mijn doelen?

  Door je vooruitgang bij te houden, blijf je niet alleen gemotiveerd, maar zie je ook waar je moet bijsturen. Je kunt dit doen met een planner of digitale tools die je helpen om je vooruitgang te meten.

• Wat moet ik doen als ik mijn doelen niet haal?

  Het is belangrijk om te analyseren waarom je een doel niet hebt behaald. Misschien was het doel te ambitieus, had je geen concreet plan of veranderden de omstandigheden. Pas je strategie aan, stel realistische doelen en zie falen als een leermoment.

• Hoe stel ik prioriteiten tussen meerdere doelen?

  Pas de Eisenhower-methode toe. Hierbij onderscheid je welke doelen urgent en welke belangrijk zijn. Dit helpt je om gefocust te blijven en doelen stellen voor jezelf op werk en privé beter te balanceren.

• Hoe zorg ik dat mijn doelen in lijn zijn met mijn waarden en lange-termijnvisie?

  Neem de tijd om na te denken over wat echt belangrijk voor je is en waar je naartoe wilt. Stel doelen die aansluiten bij je kernwaarden en die bijdragen aan je toekomstplannen. Dit maakt het makkelijker om gemotiveerd te blijven en door te zetten, ook als het lastig wordt.

• Wat zijn voorbeelden van doelstellingen?

  Voorbeelden van doelstellingen: 

  • Het verbeteren van je time management door ons waterdicht time management systeem op te zetten
  • Gezonder eten door vijf dagen in de week meer groente en fruit aan je maaltijden toe te voegen
  • Een opleiding voor journalistiek binnen een jaar afronden

• Wat zijn voorbeelden van persoonlijke doelen?

  Persoonlijke doelen kunnen variëren van gezonder leven en meer sporten tot een betere werk-privébalans. Ook kun je doelen stellen voor jezelf op werk, zoals het ontwikkelen van een nieuwe vaardigheid of doorgroeien binnen je functie. Het belangrijkste is dat het doelen zijn die aansluiten bij jouw ambities en wensen. Doelen stellen in je leven bepaal je dus helemaal zelf.