Het Johari Window, of Johari Venster, is een manier om jezelf te zien door de ogen van anderen. Wat weten zij over jou wat jij nog niet weet? Kun je daar iets mee, bijvoorbeeld in je eigen persoonlijke ontwikkeling? En hoe ga je zo’n gesprek aan? Zeker wanneer blijkt dat wat iemand vindt, negatief is? En hoe spreek jij je uit over iets dat zij misschien niet weten? Dit artikel vertelt het je.
Hoe jij over jezelf denkt, strookt niet altijd met het beeld dat anderen van je hebben. Zo vind je bijvoorbeeld van jezelf dat je uitstekend kunt presenteren. Dat iedereen strak voor zich uitstaart en zelden vragen stelt, zie jij als een signaal dat ze aan je lippen hangen. Ze gaan gewoon te erg op in je verhaal!
Jouw collega’s daarentegen, weten wel beter. Als een boer met kiespijn luisteren ze naar je presentatie. Het enige waar zij op kunnen focussen is het herhaaldelijk gebruik van een vervelend stopwoordje. En ook het zenuwachtig gefriemel aan je manchetknopen leidt af — zaken waar jij je niet bewust van bent, maar anderen wel. Jou daarop wijzen? Een gênant gesprek dat ze liever uit de weg gaan.
Nou is dit een vervelend voorbeeld. Negatief. Maar naast dat je verborgen negatieve kwaliteiten en kenmerken bezit, heb je ook talloze positieve aspecten waarvan jij je niet bewust bent. Bijvoorbeeld de manier waarop je met gestresste collega omgaat: je vindt het vanzelfsprekend dat je iemand moed inpraat, maar je collega stelt het erg op prijs en ziet dit als een van je sterkste kanten.
Het kan tamelijk inzichtvol zijn om deze verborgen kanten te leren kennen; de negatieve zaken, maar ook zeker de positieve kanten. Het helpt je bij het ontwikkelen van je persoonlijke effectiviteit, versterkt de manier waarop je communiceert én jouw rol binnen het team.
Maar hoe kom je daarachter? Achter het beeld dat anderen van jou hebben; achter je blinde vlekken? En komt dat wel overeen met hoe je over jezelf denkt? Zijn er misschien zaken die anderen niet zien, die jij wél van jezelf weet? Het Johari Window helpt je erbij:
Jezelf leren kennen dankzij het Johari Window
Het Johari Window is bekend feedback- en persoonlijke effectiviteitsmodel, ontwikkeld door Joseph Luft en Harry Ingham. (Vandaag de naam Johari.) Het helpt inzichtelijk welk beeld anderen bewust (maar ook onbewust) van jou hebben. Maar ook hoe jij bewust en onbewust over jezelf denkt, speelt een grote rol.
Weten hoe je overkomt op anderen kan ontzettend inzichtvol zijn. Je leert kanten van jezelf kennen waaraan je moet werken, maar ook aspecten die misschien lang onzichtbaar voor je zijn gebleven — geheime talenten of vaardigheden.
Daarover het gesprek aangaan met anderen – mensen die nauw met je samenwerken – en leven, zoals je collega’s, partner of vrienden – kan spannend zijn. Vaak is de feedback namelijk persoonlijk, en voel je je daardoor misschien op je tenen getrapt. Tegelijk is het verhelderend: het geeft stof tot nadenken en toont je gelijk aan hoe reëel je eigen zelfbeeld is.
Het is een model dat dan ook perfect te gebruiken is tijdens feedback- of evaluatiegesprekken. Of gewoon zo; tijdens een één-op-één babbel met een collega om te checken wat jij beter kunt doen:
Even tussendoor
Vind je het nou leuk tips te lezen over persoonlijke effectiviteit, volg Tijdwinst.com dan op Instagram. Daar delen we de laatste artikelen en inzichten op het gebied van timemanagement, assertiviteit of bijvoorbeeld gesprekstechnieken. Let’s connect!
Het Johari Window model uitgelegd
Wat is het doel van het Johari Window? Het model steekt vrij simpel in elkaar. Het maakt onderscheid op twee manieren: wat je van jezelf weet én wat je niet van jezelf weet versus wat anderen van jou weten én wat anderen niet van jou weten. Indien je die kruist, ontstaat er een mooi raamwerk:
Zoals je ziet levert dat vier vlakken op, ieder met een eigen naam. In het model zijn alle ruitjes even groot. In de praktijk is dat niet het geval. Of zou niet het geval moeten zijn:
Je wil namelijk dat jouw open gebied (de Arena) het grootst is. Dat jouw vaardigheden, persoonlijkheid en ervaringen op de werkvloer overeenkomen met de persoon die je werkelijk bent. Jouw authentieke “ik”. Gebieden als “het Masker” en “de Blinde Vlek” wil je daarentegen zo klein mogelijk houden. Je wil bewust zijn van je kennen en kunnen en voorkomen dat je een masker.
Door een gezonde werksfeer en feedbackcultuur met je collega’s te onderhouden, gebaseerd op vertrouwen, is het mogelijk om “het Masker” en “de Blinde Vlek” te verkleinen en zo jouw “Arena” te vergroten.
Dat gezegd hebbende, dit is wat de gebieden betekenen:
1. Open gebied — “de Arena”
Het eerste vlak betreft jouw open ruimte, ofwel jouw “Arena”. Hier bevinden zich de eigenschappen en kenmerken waarvan zowel jijzelf als anderen zich bewust zijn; wat je laat zien.
Zo is het bijvoorbeeld algemeen bekend dat je een uitstekend woordje Duits spreekt, dat je veel waarde hecht aan op tijd komen, maar wel een beetje slordig bent. Zodra beiden partijen zich daarvan bewust zijn, is dat prima. Jullie (h)erkennen het.
Hoe langer je met je collega’s samenwerkt of hoe beter jullie onderlinge band is, des te groter dit vlak wordt. Jullie weten dan veel van elkaar; de positieve en negatieve kanten, maar bijvoorbeeld ook iemand persoonlijke normen, waarden en achtergrond (jeugd, privé-leven, hobby’s, relaties).
Hoe?
Mocht er zich gedrag of een uitspraak voordoen die ergerlijk is en je ontvangt daar feedback over, dan kan dit vaak wel leiden tot een situatie waarin jij je gekrenkt of persoonlijk aangevallen voelt. Probeer dat te voorkomen. Adem rustig in en uit, en neem een moment om de feedback te laten landen. Hier lees je meer over het kalm omgaan met kritiek.
Indien jij zelf iemand wil aanspreken op een aspect binnen het open gebied, doe dit dan altijd op een respectvolle en subjectieve wijze. Niet er zomaar uit floepen, maar doseren. De 4G-feedback methode helpt daar uitstekend bij.
2. Blind gebied — “de Blinde Vlek”
Hier bevinden zich de aspecten waarvan jij je niet bewust bent, maar anderen in jouw omgeving wel.
Vaak zijn dat de minder gewenste kanten van iemands persoonlijkheid of vaardigheden. En om confrontaties of gênante gesprekken te voorkomen, gaan mensen deze dan ook liever uit de weg; bijvoorbeeld jou aanspreken op het gebruik van een irritant stopwoordje of zenuwachtig gefriemel. Hier wil jij je wel van bewust zijn. Allereerst om zo te groeien in je persoonlijke effectiviteit, maar ook om geroddel te voorkomen.
Dat neemt natuurlijk niet weg dat jouw blinde vlek ook positieve persoonlijkheidskanten kent. Zaken waar jij je onbewust van bent, maar die anderen in jou waarderen. Bewondering voor jouw doorzettingsvermogen bijvoorbeeld of de wijze waarop je je kleedt.
Hoe?
Een gesprek over je Blinde Vlek voeren, is allereerst verhelderend. Je komt namelijk iets te weten wat je nog niet wist. Afhankelijk van de de strekking kan dit emotionele reacties oproepen: verblijd door een onverwacht compliment of beschaamd door een terechtwijzing. Beiden zorgen er in ieder geval voor dat je iets leert over jezelf dat je nog niet wist.
In het geval van positieve feedback of een compliment, is het belangrijk dat je het niet zomaar terzijde schuift. Luister ernaar en neem het ter harte. Bedank de persoon en vraag door om te weten te komen wat je precies goed doet. (Zo leer je er nog meer van.)
Je kunt ook zelf om feedback vragen, om zo eventuele blinde vlekken bespreekbaar te maken. Wind er geen doekjes om, maar vraag het rechtstreeks op de man af: ‘Zeg Paula, hoe vond je mijn presentatie verlopen? Heb je nog tips voor me? Dingen die ik beter kan doen?’
Bevind jij je in een situatie waarin je een ander aanspreekt op zijn of haar negatieve blinde vlek, doe dit dan altijd onder vier ogen. Je wil de situatie niet pijnlijker maken dan hij is. Gaat het om positieve feedback, bijvoorbeeld een compliment, die mag je wel luid en duidelijk laten horen. Criticize in private, compliment in public.
3. Verborgen gebied — “het Masker”
Het derde vlak betreft het verborgen gebied; het stukje dat jij wel over jezelf weet, maar anderen niet. Zaken die je bewust of onbewust verborgen houdt. De grote van dit vlak heb je voor een deel zelf in de hand. Jij bepaalt namelijk zelf wat je wel en niet deelt, en ook met wie. Jouw verborgen gebied kan dus bij de ene collega groter zijn dan bij een ander.
Zo “verzwijg” je bijvoorbeeld bepaalde lichamelijk klachten aangezien er een reorganisatie zit aan te komen. Je bent bent dat je anders je baan op het spel zet. Of iets onschuldigs als een hobby; niet iedereen hoeft te weten dat je goed overweg kunt met een harp. Alleen die ene collega weet ervanaf.
Nu wil je over het algemeen jouw verborgen gebied zo klein mogelijk houden. Je wil een – voor zover professioneel mogelijk – open boek zijn. De voornaamste reden is dat je een authentieke versie van jezelf op de werkvloer wilt neerzetten. Niet alleen omdat je daardoor effectiever werkt, je zit ook beter in je vel. Indien jouw “werk-ik” en jouw “privé-ik” namelijk zodanig verschillen, loop je risico te sturen vanuit onbegrip. Daarnaast komen talenten die je bezit wellicht niet naar voren. Jammer, want zo doe jij jezelf tekort.
Hoe?
Jouw verborgen gebied verkleint zodra jouw open verbiedt vergroot. Vaak gebeurt dit vanzelf wanneer je langere tijd met iemand werkt en er wederzijds vertrouwen ontstaan. Zoiets gebeurt niet over één nacht ijs. Wel zijn er manieren om het vertrouwen langzaam op te bouwen, of in ieder geval iets ter sprake te brengen:
Indien je jouw hart wilt luchten over iets dat je dwars zit, doe dit dan alleen als jij je er zeker van voelt en de ander vertrouwt. Je stelt je namelijk kwetsbaar op. Doe dit niet te midden van de werkvloer, maar op een plek waar je rechtuit kunt spreken en je geen zorgen hoeft te maken over pottenkijkers. Indien het over iets lichtzinnigs gaat, haal dit dan geleidelijk aan. Tijdens een babbel bij de koffieautomaat, bijvoorbeeld — “oh, grappig! Ik wist niet dat je muzikale aanleg hebt. Ik bespeel zelf zo af en toe de harp.”
Het verborgen gebied van een ander leren kennen, gebeurt wanneer je de persoon in kwestie beter leert kennen. Door open te communiceren, vragen te stellen en vooral reflectief te luisteren, ontdek je misschien dingen die de persoon bewust of onbewust verborgen hield.
4. Onbekend gebied — “het Onbewuste”
Het laatste vak is het lastigst om bespreekbaar te maken omdat zowel jij als een ander er geen zicht op hebt. Zo ben jij je van een aantal kwaliteiten niet bewust omdat er zich nog nooit een situatie heeft voorgedaan waarin ze nodig waren. Je kunt hier dan ook lastig communiceren aangezien er voor beide partijen geen duidelijk bespreekpunt bestaat.
De enige manier om jouw onbekende gebied te verkleinen, is door dingen uit te proberen. Door te communiceren met (voor jou nog) onbekende mensen over (voor jou nog) onbekende dingen. Door uit je comfortzone te treden, te blijven leren en te ontdekken. Dat levert tig van nieuwe inzichten op.
Kortom
Het beeld dat van jezelf hebt, komt niet altijd overeen met het beeld dat jouw collega’s van je hebben. Dat kan zijn omdat je bepaalde dingen bewust of onbewust achterhoudt, maar ook omdat anderen jou ergens niet op wijzen. Om het gesprek aan te gaan, en jouw volledige potentieel te openbaren, gebruik je het Johari Window. Niet alleen zodat je erachter komt wat jij kunt doen om jouw rol binnen het team te versterken, maar ook zodat je dichterbij je authentieke zelf komt en blijft!
Dit bericht op Instagram bekijken
Verder lezen over persoonlijke ontwikkeling? Lees het boek of deze artikelen
Wil je meer leren over persoonlijke ontwikkeling en het verbeteren van jezelf? Lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar en maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen. Dan leer je niet alleen beter communiceren, maar krijg je ook nog eens timemanagement en assertiviteits tips op de koop toe.
Check ook eens deze artikelen: (links als deze live gaan)
- Dé 6-stappen-checklist: kort en bondig communiceren voor het grootste effect
- Productiever mét meer rust in je hoofd? Concentratie verbeteren (2 gouden tips)
- Zeg voortaan ‘alleen storen als het dringend is’ en kijk wat gebeurt
- Verbindende communicatie inzetten om (zelfs de ergste) conflicten te sussen
- Expert toont aan: begrip tonen helpt om die ene collega tóch mee te krijgen
