Regelmatig afschakelen van je werk is goed voor je mentale energie. Uit eigen ervaring weet ik echter dat je dit kunt bestempelen als “makkelijker gezegd dan gedaan”. En er zijn veel anderen die me volgen in die bijna ongezonde drang om constant beschikbaar te zijn voor mijn werk. Met onderstaande 10 tips leer ik je echter hoe je kunt afschakelen van je werk. Je zult zien dat je deze kleine handigheden makkelijk kunt toepassen en dat je brein je zal belonen voor je inspanning met een frisse reset, zodat jij iedere dag weer klaar bent voor een nieuwe, productieve werkdag. 

Wat komt aan bod:

    1. Afschakelen van werk: een eeuwenoud paradox
    2. Je hoeft niet 24/7 voor je werk klaar te staan
    3. Hoe laat je werk achter je? 10 tips voor een echt vrije avond (of weekend/vakantie)
    4. Veelgestelde vragen over loslaten van je werk

Afschakelen van werk: een eeuwenoud paradox

Hoewel mij altijd met de paplepel ingegoten werd dat ik mijn werk en privé gescheiden moet houden, is dit makkelijker gezegd dan gedaan. En ik ben niet de enige die het lastig vindt om mijn werk op kantoor achter te laten, zodra ik op weg ben naar huis. 

Wist je dat maar liefst 83% van de kenniswerkers  zijn werkmail controleert na kantooruren? Ongeveer 66% neemt zijn werktelefoon of -laptop zelfs mee op vakantie. 61% werkt zelfs gewoon gedurende vrije uren of vakanties. Zo is gebleken uit onderzoek van softwarebedrijf Neverfail. 

Waarom vinden we dit afschakelen van werk eigenlijk zo moeilijk? Omdat het in ons zit. We geloven namelijk dat we onze professionele toewijding van de daken moeten schreeuwen. Alleen zo zien anderen ons (en wij onszelf misschien ook) als een succesvolle deelnemer van de maatschappij. Die toewijding uit zich in een beschikbaarheid van 24/7. We willen als mens belangrijk gevonden worden. Het gevoel dat men ons nodig heeft, is een ware secundaire behoefte. Het geeft ons waardering en erkenning en een gevoel van erbij horen. 

Maar besef even:

Je hoeft niet 24/7 voor je werk klaar te staan

Om maar meteen de kogel door de kerk te jagen: je hoeft niet altijd aan te staan. Weet je nog dat brein? Die heeft juist behoefte aan afschakelmomenten. 

Er zijn grote, internationale bedrijven die hun werknemers daarom ook verplichten om af te schakelen na kantooruren, zoals het Duitse Volkswagen. Hier leveren werknemers hun werk apparaten in na werktijd. Het mailverkeer wordt buiten kantoortijden uitgezet. En werknemers worden soms verplicht tot het nemen van lange weekeinden vrij. Valt jou ook de mond open van ongeloof? En toch zou dit eigenlijk eerder regel dan uitzondering moeten zijn, want afschakelen na werktijd komt je gezondheid ten goede. 

Niet alleen is het goed voor jezelf, het is ook goed voor je werk: door goed af te schakelen na je werk heb je niet alleen een relaxt eind van je dag, maar je bent ook helemaal opgeladen om de volgende werkdag weer optimaal te presteren. Win-win.

@tijdwinst💬 “’s Avonds nog mailtjes bekijken wordt vaak gezien als betrokkenheid. Maar ik denk juist: als je een betrokken werknemer bent, dan zorg je dat je gezond en fit op je werk verschijnt tijdens werkuren.⁠” Volledige podcast bekijken? Check de link in bio! 🔗 #tijdwinst #tijdwinstpodcast #werkprivébalans #smartphones #stress #bereikbaarheid #herstel #altijdaan #werkdruk #grenzen♬ original sound – Tijdwinst.com

Hoe laat je je werk achter je? 10 tips voor een echt vrije avond (of weekend/vakantie)

Ik kan me zo voorstellen dat je niet op stel en sprong een sabbatical kunt organiseren, maar ik heb 10 tips die je wél meteen kunt inzetten:

1. Slim je werkdag plannen

De neiging om werkgerelateerde dingen na werktijd te doen, komt ook voort uit een gevoel van overload. Als je op je werk bepaalde taken niet af krijgt, dan werk je daar graag nog even thuis aan, omdat je het niet van je af kunt zetten. En dus niet kunt loslaten. Dit is allemaal een gevolg van een slecht time management.

In mijn boek Full Focus op wat écht belangrijk is kaart ik aan dat je alleen maar rust kunt vinden door overzicht te creëren. Een gebrek aan overzicht leidt namelijk tot onrust en stress en onnodig werk verrichten buiten je kantoortijden. 

Schrijf jouw taken daarom eens uit met pen en papier, prioriteer ze en plan ze in. Grote taken in je agenda, kleine taken in je takenmanager. Dit levert een waterdicht time managementssysteem op, waardoor je je kunt richten op wat écht belangrijk is op je werkdag. 

 

Dit bericht op Instagram bekijken

 

Een bericht gedeeld door Tijdwinst.com (@tijdwinst)

2. Ritueel om het einde van je werkdag in te luiden

Je brein houdt wel van gewoontes en routines. Als jij dus vaste handelingen uitvoert aan het eind van je werkdag, is dat aan je hersenen een signaal dat je klaar bent met werken. Zo weet je brein dat het langzaam in relax mode kan treden. Werk bijvoorbeeld altijd aan het eind van de dag pas je mail bij en bereid je al voor op de taken van morgen. Gebruik bovendien de kracht van transitietijd: de tijd die je nodig hebt om mentaal en fysiek van een werkmodus naar een rustmodus over te schakelen. 

Veel mensen maken geen overgang tussen werk en privé. Ze klappen de laptop dicht en bam, zitten ineens in de woonkamer met gezinsdrukte of Netflix. Geen wonder dat je hoofd nog na puft. Bouw daarom een overgang in. Maak bijvoorbeeld een ommetje of een fietstochtje (dan heb je meteen die beweging al gehad). Focus je op een ademhalingsoefening. Wat dan ook. Zolang het maar bewust is. Jij zegt tegen jezelf: “Werk is klaar. Nu begint iets anders.”

3. Werk gedachten ploppen tevoorschijn? Schrijf ze van je af!

Schrijven werkt therapeutisch, heb ik wel eens gehoord. Merk je dus vaak dat je nog werkgerelateerde ideeën en gedachten hebt – je creativiteit stopt immers niet na een werkdag – dan is het vaak nuttig die zaken te noteren en naar je werkmail te versturen. Via onze handige Tijdwinst app kun je bijvoorbeeld snel een notitie maken, die direct naar je geprefereerde e-mailadres verzonden kan worden.

Voordeel 1: je vergeet nooit meer iets.
Voordeel 2: je kunt morgen tijdens je werkdag er meteen mee aan de slag.
Én als laatste voordeel: het raast het niet meer door je hoofd waardoor jij lekker kunt slapen.

Triple win-situatie, toch?

In deze video legt time management trainer David Bakker je kort uit hoe onze app werkt.

4. Plan quality time in

Het is een feit dat we een groot deel van ons leven werken, maar ik heb de laatste jaren gemerkt dat quality time met mijn familie en vrienden belangrijker is. Ook je vrije tijd kun je prima inplannen in je privé agenda. Als je leuke dingen gepland hebt, is er geen tijd over (en dus ontstaat er geen verleiding) om werktaken nog “even” op te pakken. Want dat “even” dat kennen we inmiddels wel.

5. Stel je assertief op

Assertiviteit is niks egoïstisch of agressiefs, zoals veel mensen denken. Het is een talent dat je kunt leren en ontwikkelen. Assertief zijn, betekent niks anders dan voor jezelf opkomen en je grenzen aan te geven. Om af te kunnen schakelen van je werk is een assertieve houding vaak raadzaam. Je mag best wel eens ‘nee’ tegen je collega zeggen (zeker na werktijd) waar je normaal meteen ‘ja’ zou zeggen. Door assertief gedrag overweeg je jouw werklast en de prioriteit van het gevraagde. Zo kun je overbelasting voorkomen.

Een paar voorbeelden van assertieve reacties:
“Ik vind het leuk dat je mij vraagt, maar mijn agenda zit vol met belangrijke taken. Het gaat me dus niet lukken om een extra taak erbij te pakken.”
“Ik begrijp dat het dringend voelt, maar ik heb mijn werkdag afgesloten. Morgen help ik je graag verder.”
“Ik werk niet ’s avonds, maar als je wil kunnen we het morgenochtend meteen inplannen.”

6. Houd een digitale detox

Vind je bovenstaande tips moeilijk om toe te passen? Dan geef ik je een effectieve tip, die je meteen kunt gebruiken: zorg ervoor dat je onbereikbaar bent. Wait what? Ja, zorg gewoon eens even dat je van de aardbodem verdwijnt (niet letterlijk). Het is namelijk heel makkelijk om je werk mee naar huis te nemen, als je je elektronische apparaten bij de hand houdt. Leg ze toch gewoon eens weg. Ook als je constant op je telefoon bezig bent als je vrijetijdsbesteding, kan het eens heerlijk zijn om even digitaal te detoxen. Spreek met jezelf een tijd af, wanneer je even alle elektronica achterwege laat. 

Zet vooral ook notificaties uit, zodat je niet vanuit je woonkamer meldingen alsnog hoort afgaan en de verleiding om even die mailbox te checken weer groter wordt. Elke piep of trilling gooit je systeem immers weer in standje paraat.

Dus: meldingen uit, apps gesloten en laat je collega’s weten dat je ’s avonds of in het weekend niet beschikbaar bent… tenzij er zoiets heftigs als brand is (je bent ook geen onmens). En zelfs dan alleen bij een échte ramp.

Voorbeeld digitaal detoxen:
Zet dagelijks je telefoon, Whatsapp, Netflix en dergelijke uit een uur voordat je naar bed gaat. Gebruik dit laatste uurtje om te lezen, te mediteren of een warm bad te nemen.

7. Train jezelf in time management technieken

In mijn boek Full focus op wat écht belangrijk is beschrijf ik hoe je goed concentreren kan leiden tot meer productiviteit gedurende je werkdag. Zo houd jij je bezig met wat echt belangrijk is, waardoor je thuis niet meer met werken bezig hoeft te zijn. Een goede techniek om je focus gedurende de dag te behouden, is de Pomodoro-techniek. Deze methode stelt dat je na een taak van 25 minuten 5 minuten pauze moet houden. Na een vierde blok van 25 minuten werken, houd je langer pauze (15-30 minuten).

8. Oefen mindfulness

Mindfulness-oefeningen helpen je tot rust te komen. Je focust je op je ademhaling en leert weer in het moment te leven. Zo ga je niet meer mee in negatieve gedachten of stressvolle situaties. Op die manier ontstaat een afstand tot je werk en kun je beter ontspannen. Tijdens en vooral na het werk.

9. Doe echt even iets anders

Ga iets doen dat niets met werk te maken heeft. En dan bedoel ik: geen mails checken, geen LinkedIn scrollen, geen zelfhulpboek over je vakgebied lezen. Doe bijvoorbeeld eens iets fysieks, iets creatiefs of iets sociaals. Zo geef je je brein ruimte om te herstellen. Dat is geen luiheid, dat is slim energiemanagement.

Beweging kan je daarnaast helpen om de werkdag een plaatsje te geven. Fysieke inspanning helpt je jouw gedachten te verzetten, zodat je even niet bezig bent met wat op de werkvloer is gebeurd, maar met wat jouw lichaam op dit moment voor een prestaties verricht. Even weg met die werkgerelateerde zorgen!

10. Praat over eventuele struggles

Mij is altijd geleerd dat praten helpt en dat klopt ook over eventuele problemen met het loslaten van je werk. Als je een gelijkgestemde ziel vindt, dan lucht het op om samen te brainstormen over wat een hindernis voor jullie vormt. Blijft dit probleem bestaan, dan kun je ook altijd ervoor kiezen om met een coach of andere professionele hulp te spreken.

Laat je werk weer je werk zijn

Als je deze tips volgt, zul je al snel merken dat je weer in de avonduren of zelfs tijdens je vakantie kunt genieten van écht vrije tijd. Met een beetje planning, mindfulness, nieuwe routines en een digitale detox kun je ook weer eens iets anders doen dan alleen werken. Kostbare en waardevolle tijd die je kunt besteden met je dierbaren in plaats van achter alweer een scherm geplakt te zitten. Je zult merken dat die felbegeerde balans tussen privé en zakelijk niet langer een utopie is. Geloof me: je zult zien dat je werk ook nog bestaat na je vrije avondje, weekendje of vakantie, dus pas mijn tips vooral eens toe.

Björn Deusings
Time management expert

afschakelen van werk

Meer inspiratie op social media

Werkplezier, motivatie en weer uitdaging vinden in je werk — het zijn thema’s die me blijven bezighouden. In deze kennisbank deel ik al veel over deze onderwerpen, maar ook op mijn Instagram kun je dagelijks meelezen. Ik post daar regelmatig nieuwe inzichten, praktische tips en inspiratie om je werk leuker en lichter te maken. Volg je me ook?

Of ben je meer van het luisteren dan van het scrollen? Abonneer je dan zeker op de Tijdwinst Podcast. Daarin ga ik in gesprek met mijn interessante gasten over time management, persoonlijke ontwikkeling en communicatie — de thema’s waar jij als professional dagelijks mee te maken hebt. 

Veelgestelde vragen over loslaten van je werk

  • Hoe schakel je af van werk?

    Hoe neem je nu afstand van je werk, vraag je je misschien af. Ik heb tien handige, toepasbare tips voor je:

    • Plan slim je werkdag in
    • Ontwikkel een einde-van-de-werkdag-routine
    • Las genoeg rustmomenten in
    • Schrijf werkgerelateerde gedachten van je af
    • Stel je assertief op
    • Houd een digitale detox
    • Pas time management technieken toe
    • Gebruik mindfulness-oefeningen
    • Doe na je werk echt iets anders
    • Praat over problemen

  • Wat is afschakelen?

    Afschakelen = loskomen van een bepaalde mentale, emotionele of fysieke toestand. Het is het proces waarbij je een actieve rol, taak of denklijn afrondt en jezelf toestaat om over te schakelen naar rust, herstel of iets anders. Concreet houdt dit na je werkdag in dat je geen werkgerelateerde mails meer stuurt, niet meer aan moeilijke klantgesprekken denkt of na een cursus je brein weer op adem laat komen zonder meteen met dingen aan de slag te gaan. Afschakelen is geen knop die je indrukt. Het is een overgang. Van ‘aan’ naar ‘uit’. Van actie naar herstel. Van focus naar ontspanning.

  • Waarom lukt het me niet om na het werk echt af te schakelen?

    Voor sommige mensen is productief zijn een tweede huid. Stilzitten voelt onwennig. Tijd voor zichzelf voelt nutteloos. Of erger: confronterend. Bovendien is het een behoefte om te laten zien hoe professioneel toegewijd je bent, zodat andere mensen je accepteren en respecteren en je gevoel van eigenwaarde een boost geven. Afschakelen is als laatste een vaardigheid. Een vaardigheid die we vaak niet geleerd hebben te ontwikkelen. Je hebt immers op school nooit les gekregen in hoe je dingen moet loslaten.

  • Hoe schakel ik mentaal over van werk naar privé?

    Afschakelen is een soort transitie van focus naar ontspanning. Je helpt die overgang niet door alleen je laptop dicht te klappen and that’s it. Je kunt dit overgangsmoment wel inbouwen door niet gehaast te stoppen, een transitiefase in te bouwen (middels een blokje om bijvoorbeeld), restgedachten van je af te schrijven en vervolgens je aandacht op allesbehalve werkgerelateerde zaken te richten.

  • Wat zijn effectieve rituelen om de werkdag af te sluiten?

    Een goede afsluitroutine is eigenlijk een soort ritueel waarmee je je brein expres vertelt: “Het is genoeg geweest voor vandaag.” Voorbeelden van effectieve routines zijn:

    • dagelijkse reflectie: wat is af en wat gebeurt morgen?
    • gedachtendump van resterende werkgedachten
    • sluit alle werkzaken af
    • verlaat je werkruimte (ook voor thuiswerkers)
    • doe lichaamsoefeningen of mindfulness oefeningen

  • Helpt het om m’n laptop en telefoon uit te zetten na werktijd?

    Je kunt inderdaad prima je laptop en werktelefoon uitzetten na werktijd. Je kunt echter niet volledig afschakelen, als je vervolgens op je privé telefoon toch even de werkmail checkt of nog een reactie stuurt op de vraag van een collega. Het beste is om na een vooraf afgesproken tijd volledig digitaal te detoxen.

  • Is het normaal om je schuldig te voelen als je niks doet na werktijd?

    Je zult niet de enige zijn die schuldbewust een vrije avond tegemoet ziet. Dat schuldgevoel is een hardnekkige bijwerking van een cultuur waarin ‘druk zijn’ een badge of honour is geworden. Niks doen? Dat voelt al snel als tijdverspilling. Luiheid. Of erger nog: gemiste kans om nóg productiever te zijn. Het is echter noodzakelijk voor het herstel van je brein om los te laten en volledig af te schakelen. Herstel van je hersenen maakt je juist scherper, creatiever en gezonder. Dus je zou kunnen zeggen dat het doel de middelen heiligt.

  • Hoe voorkom ik dat werk mijn privéleven beïnvloedt?

    Werk sijpelt door. In je hoofd, in je stemming, in hoe je praat tegen je partner of je kinderen. Er zijn echter een aantal dingen die je kunt doen om de grens tussen werk en privé gescheiden te houden:

  • Wat zijn de gevolgen van structureel niet kunnen afschakelen?

    Als je niet loskomt van je werk, kan dit gevolgen hebben voor je gezondheid, zoals:

    • een overprikkeld en zelfs uitgeput brein
    • constante stressgevoelens
    • relaties die onder druk komen te staan
    • verlies van contact met jezelf
    • grote kans op burn-out

  • Welke technieken helpen om mijn hoofd tot rust te brengen na het werk?

    Om een overvol hoofd leeg te maken, kan ik je de volgende methodes aanraden:

  • Hoe stel ik duidelijke grenzen tussen werk en privé, vooral bij thuiswerken?

    Thuiswerken vervaagt grenzen. En guess what: als jij die grenzen niet bewaakt, trekt je werk gewoon je privéleven binnen. Zorg daarom altijd voor een fysieke afscheiding, waarmee je in je hoofd helder krijgt wat werk is en wat privé. Dat kan zijn door een aparte ruimte in te richten als werkkamer, die je letterlijk achter je dicht kan doen als je klaar bent. Houd je ook thuis aan je werktijden en wijk hier niet vanaf om “nog even iets af te maken”. Als je klaar bent, zet je jouw werkapparaten ook allemaal uit en als dat niet gaat, dan in ieder geval alle meldingen. Communiceer ook duidelijk met je collega’s, wanneer jij niet meer voor werkgerelateerde zaken beschikbaar bent.

    Voorbeeld van hoe je jouw afwezigheid kunt communiceren naar collega’s:

    • “Ik ben wel thuis, maar nu niet beschikbaar voor werk.”
    • “Na 18:00 ben ik niet meer beschikbaar voor werkgerelateerde zaken. Morgen om 08:00 ben ik weer bereikbaar.”