Gezocht: meer empathie! In 2 stappen vergroot je jouw empathisch vermogen

We hebben het misschien wel meer dan ooit nodig: begrip voor elkaar. Dat betekent niet dat je het met elkaar eens hoeft te zijn, maar wel dat jij je kunt verplaatsen in de ander. Dat vergt empathie. Nu is niet iedereen daarmee geboren, maar dat maakt gelukkig niet uit: onderzoek toont namelijk aan dat een empathisch vermogen te leren én te trainen valt.

Wat komt aan bod?

1. Wat maakt empathie zo belangrijk op de werkvloer?
2. Wat is de definitie van empatisch vermogen?
3. Empatisch- of invoelend vermogen vergroten
4. Je verworven empathie uiten
5. Kortom: empatisch vermogen vergroten?
6. Veelgestelde vragen rondom empatisch vermogen

Wat maakt empathie zo belangrijk op de werkvloer?

Volgens een studie van het Max Planck Instituut gaat het de verkeerde kant op met ons empathisch vermogen. Steeds vaker en steeds meer zijn we met onze eigen gevoelens bezig en vergeten we dat anderen die ook hebben — ‘emotioneel egocentrisch’, noemt de studie het. Zo blijken we het lastiger dan ooit te vinden om empathie op te brengen, maar ook om deze te tonen.

Waarom is dat erg?

Nou, allereerst hebben we hierdoor minder snel in de gaten wanneer het niet goed met iemand gaat. Zo heb je onbewust een collega gekwetst met een – in jouw ogen – onschuldige opmerking. Zou je empathische radar beter ontwikkeld zijn, dan zou je dat merken en medeleven tonen. Daarnaast begrijp je mensen hierdoor slechter. Je ziet in niet in waarom een vriendin zich ‘ineens zo vreemd gedraagt’ of waarom je partner zich afstandelijk opstelt. 

Zou je nou aan je empatisch vermogen werken, dan pik je dit soort signalen sneller op en herstel je sneller de band die je met de persoon hebt. En wie weet had je de situatie zelfs kunnen voorkomen. Tijd dus om aan je empatisch vermogen te sleutelen! Dat doe je in twee stappen:

Geen empathisch vermogen?

1. Je zal allereerst je empatisch vermogen moeten vergroten — zodat je er meer van krijgt.
2. Je zal moeten leren hoe je empathie toont — zodat je weet hoe je het kan uitdelen.

Maar, om iets te verbeteren moet je eerst weten wat het precies is. Daarom eerst: 

Wat is de definitie van empatisch vermogen? Wat is empathie?

Wat is empatisch vermogen eigenlijk? Volgens Wikipedia is dat als volgt:

Empathisch vermogen betekenis: ‘Het vermogen om zich in te leven in de situatie en gevoelens van anderen.’

De onderzoeksleider van het bovenstaande onderzoek verwoordt het liever als volgt:

Empathisch betekenis? ‘Empatisch vermogen is het tegenovergestelde van emotioneel egocentrisme’.

Dat laatste is het projecteren van je eigen kijk op de emotionele staat van anderen; je gebruikt je eigen ervaringen als maatstaf. Klinkt oké, maar wanneer je zelden buiten je comfortzone treedt of een kleine belevingswereld hebt, kun jij je dus letterlijk niet inleven in die van een ander. Je begrijpt het niet. 

Empatisch vermogen is het inzicht waarmee dit wel lukt: je bent je bewust van de situaties, gevoelens en belevingen van een ander. Zonder er subjectief naar te kijken, zonder deze naast jouw eigen ervaringen te leggen.

Mooi, toch?

Maar hoe train je empathisch vermogen? Dit is hoe je dat vermogen versterkt of – wanneer je het niet hebt – krijgt:

Stap 1. Empatisch- of invoelend vermogen vergroten

Empatisch zijn, hoe werkt dat? Je gaat de manier waarop waarschijnlijk vreemd vinden. Toch blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat jouw inlevingsvermogen niet alleen te trainen, maar ook aan te leren is. Weet je ook hoe? Door meditatie!

Ja, werkelijk! 

Het blijkt dat door middel van meditatie de pariëtale kwab in activiteit toeneemt; het stukje brein dat grotendeels verantwoordelijk is voor je empathiegevoel (of ‘inlevend vermogen’). En dat binnen enkele weken. 

Specifieker? Het blijkt dat een zogenaamde ‘LKM’-oefening hierbij het snelst verandering teweeg brengt. Dat staat voor ‘Loving Kindness Meditation’. 

• Dat klinkt misschien heel zweverig, maar eigenlijk is het niets meer dan de mensen dichtbij je voor je geestesoog halen en hen al het goeds toewensen.
• Vervolgens verplaats je de focus naar jezelf — spreek jezelf aardig toe. Dat kan al door te zeggen dat je ‘goed genoeg bent’. Probeer het eens. 
• Vervolgens kies je iemand die je niet ligt; waar je wellicht een conflict mee hebt. Probeer hem of haar te vergeven, in ieder geval in je hoofd. En ja, dat is misschien lastig, maar door wrok te koesteren vergiftig je enkel jezelf.

Je kunt bovenstaande LKM-oefening enkele weken uitproberen, bijvoorbeeld vlak voor het slapengaan of bij het ontwaken. Zo train jij je empathie én start je jouw dag positief. Wij bij Tijdwinst.com gebruiken de techniek ook regelmatig zelf. Deze video helpt ons daarbij:

Stap 2. Je verworven empathie uiten

Hoe laat je zien dat je empathisch bent? Met een steeds sterker wordende empathie-spier kun je er vervolgens voor kiezen om in je dagelijkse omgang empathischer op te treden, bijvoorbeeld op je werk of richting je partner. Daarvoor zul je een vicieuze cirkel moeten creëren:

Om namelijk empathie op te kunnen brengen, helpt een sterke vertrouwensband enorm. Die ontstaat op zijn beurt weer door met aandacht te luisteren naar een ander. Je begrijpt de ander daardoor beter, waardoor jij weer empathie voelt — enzovoort.

Een eerste stap om mee te beginnen is daarom leren hoe je actief luistert:

1. Actief luisteren

Er is een verschil tussen iemand aanhoren en werkelijk luisteren naar degene. En dan kan het gaan om een interessant voorstel, anekdotisch verhaal of de huilbui van een goede vriendin. Het doel is om de persoon te laten spreken zonder dat jij oordeelt, aan jezelf refereert of de ander (ongevraagd) met adviezen overlaadt.

Dus niet:

• ‘Nou, ik ben toch echt van mening dat…’
• ‘Oh, herkenbaar! Ik had laatst ook…’
• ‘Weet je wat jij zou moeten doen…’

Goedbedoeld misschien, maar verre van empatisch. In plaats daarvan focus je op actief luisteren – ook wel ‘empatisch luisteren’ genoemd: je stelt verdiepingsvragen, laat de ander uitspreken en houdt rekening met je verbale en non-verbale communicatie.

‘Kun je me meer vertellen over…?’
‘Oeh, dat klinkt heftig. En toen?’
‘Wat dacht je op dat moment?’

Hier lees je daar meer over:

• Actief luisteren — 5 tips die jou een aangenamere collega maken
• Luisteren – je doet het verkeerd (1 tip voor verbetering)
• Hoe kun je begrip tonen op de juiste manier? Met deze 3 stappen!

2. Empathie tonen

Zodra de ander zijn of haar heeft gelucht, is het tijd om aan te tonen dat je (1) hebt geluisterd, (2) je kunt inleven in zijn of haar verhaal en (3) begrip toont. Doe dit door samenvattend te herhalen wat de ander heeft gezegd.

‘… dus eigenlijk zeg je dat je het gevoel hebt dat hij jou niet begrijpt?’
‘… je gaf daarnet aan dat je het storend vond dat zij jou niet heeft gesproken hierover. Klopt dat?’

Vul dat aan met een blijk van begrip; je begrijpt wat de ander bedoelt en erkent de situatie waarin zij zich begeven. Dat kan heel eenvoudig:

‘…ik begrijp het.’
‘Ik snap dat dat vervelend voor je is.’
‘… jeetje, ik kan me voorstellen hoe rot jij je daar bij voelt.’

Dit werkt natuurlijk alleen als jij het ook oprecht rot vindt voor de ander. Meen je er geen snars van, dan prikt de ander daar al vlug doorheen. Vind je het toch nog lastig om begrip voor anderen op te brengen, blijf dan de LKM-oefening herhalen. 

3. Vertrouwensband vasthouden

Hoe meer empathie je in je gesprekken uit, hoe sterker de band wordt die je met de persoon hebt. Het vasthouden van de vertrouwensband gebeurt dus eigenlijk vanzelf, maar dan moet je wel empathie blijven uiten. En dat is gelijk hoe de vicieuze cirkel ontstaat: je begrijpt steeds meer van de persoon en de situatie waarin hij of zich bevindt. Empathie opbrengen wordt dan ook steeds natuurlijker en oprechter.

Mooi!

Kortom: empatisch vermogen vergroten?

Meer dan ooit hebben we begrip voor elkaar nodig en kom je niet verder met een ikke-ikke-ikke-houding. De rest hoeft niet te stikken, maar heeft wellicht een oprecht luisterend oor nodig. Dat van jou. En ondanks dat je misschien lastig vindt, empathie uiten, blijkt gelukkig dat het te trainen valt. Probeer daarom bovenstaande meditatie eens een tijdje uit en kijk of het jouw begrip voor anderen vergroot.

Succes!

Meer weten over empathie?

• Empathie tonen is oersimpel (en supersociaal!) – met 3 woorden
• Woede onder controle krijgen? Leid jezelf af (met empathie)
• Charisma aanleren – met deze 9 tips lukt het jou ook!
• Meer inlevingsvermogen op de werkvloer tonen? Probeer deze 5 dingen!
• 6 gesprekstechnieken waarmee jij de confrontatie kunt aangaan met collega’s

Empathie vergroten? Hoe Tijdwinst.com kan helpen

Zoek je naar praktische manieren om je inlevingsgevoel te verbeteren? Vergeet een training ‘Empathie vergroten’ of een ‘training Inlevingsvermogen’! Zoek breder dan dat. De volgende cursussen van Tijdwinst.com kunnen namelijk op verschillende manieren bijdragen aan het vergroten van jouw empathisch vermogen:

• Training Time Management: Door deze training te volgen, kan iemand leren om zijn of haar tijd beter te beheren en prioriteiten te stellen. Dit kan helpen om stress te verminderen en meer ruimte te creëren voor het luisteren naar anderen en het begrijpen van hun behoeften.
• Training Assertiviteit: Assertiviteit gaat over het op een zelfverzekerde en respectvolle manier communiceren van je eigen behoeften en grenzen. Door assertiever te worden, kan iemand leren om beter voor zichzelf op te komen, maar ook om meer begrip te hebben voor de behoeften van anderen en deze te respecteren.
• Training Gesprekstechnieken: Door effectieve gesprekstechnieken te leren, zoals actief luisteren, open vragen stellen en samenvatten, kan iemand leren om beter te communiceren met anderen en hun behoeften en emoties beter te begrijpen.
• Training Feedback Geven: Feedback geven op een constructieve manier is een belangrijke vaardigheid voor het opbouwen van relaties en het creëren van een positieve werkomgeving. Door feedback te geven en te ontvangen, kan iemand leren om beter te begrijpen hoe anderen zich voelen en hoe hun gedrag hen beïnvloedt.
• Training Thuiswerken: Thuiswerken kan uitdagingen met zich meebrengen, zoals het omgaan met afleidingen en het vinden van een goede balans tussen werk en privéleven. Door deze training te volgen, kan iemand leren om beter om te gaan met deze uitdagingen en om meer begrip te hebben voor de uitdagingen van anderen die ook thuiswerken.

Zit er iets voor je tussen? Schrijf je in voor één of meerdere van onze cursussen en leer zo je empathisch vermogen vergroten!

Veelgestelde vragen over empatisch vermogen

• Wat is de valkuil van empathisch zijn?

  Ben jij te empatisch? Oppassen! Wanneer je te empathisch bent, is het soms moeilijk om de emoties van anderen los te laten en je eigen grenzen te stellen. Empathie houdt namelijk in dat je jezelf verplaatst in de gevoelens en ervaringen van anderen, wat op zichzelf een goede eigenschap is.

  Maar als je jouw empathisch vermogen te groot is, kan het zijn dat je de emoties van anderen te veel op jezelf betrekt en hierdoor zelf emotioneel overbelast raakt. Ook kan het zijn dat je moeite hebt om “nee” te zeggen tegen anderen, omdat je hun gevoelens niet wilt kwetsen of teleurstellen. Dit kan uiteindelijk leiden tot een gebrek aan zelfzorg en stress.

  Daarom is het belangrijk om een gezonde balans te vinden tussen empathie tonen en het stellen van je eigen grenzen. Het is goed om anderen te steunen en te begrijpen, maar niet ten koste van je eigen welzijn.

• Hoe komt het als mensen geen empathisch vermogen hebben?

  Partner met gebrek aan empathie? Collega met een bot randje? Een narcist van een baas? Vervelend, maar vaak heeft het een reden:

  • Een van de meest voorkomende redenen voor een gebrek aan empathie is een persoonlijkheidsstoornis, zoals antisociale persoonlijkheidsstoornis of narcistische persoonlijkheidsstoornis. Deze stoornissen worden gekenmerkt door een gebrek aan inlevingsvermogen en empathie voor anderen.
  • Daarnaast kunnen ook trauma’s en negatieve ervaringen uit het verleden ervoor zorgen dat mensen minder empathisch worden. Bijvoorbeeld, wanneer iemand voortdurend is blootgesteld aan misbruik, verwaarlozing of geweld, kan dit leiden tot emotionele afstomping als een manier om te overleven.
  • Bovendien kan ook omgevingsinvloeden een rol spelen. Als iemand is opgegroeid in een omgeving waar empathie en gevoeligheid niet werden aangemoedigd of beloond, kan het zijn dat deze persoon minder empathisch is geworden.

  Het is belangrijk op te merken dat hoewel sommige mensen minder empathisch lijken te zijn, dit niet betekent dat ze geen menselijke emoties ervaren. Het betekent eerder dat ze moeite hebben om zich in te leven in de emoties van anderen en hierop te reageren op een manier die voor de ander als empathisch wordt ervaren.

• Hoe noemen we iemand zonder enig empathisch vermogen?

  Iemand zonder enig empathisch vermogen wordt vaak een sociopaat of psychopaat genoemd. Dit zijn termen die worden gebruikt om een persoon te beschrijven met een persoonlijkheidsstoornis, waarbij er een duidelijk gebrek is aan empathie, schuldgevoelens en geweten. Het zijn echter termen die vaak worden vermeden in de klinische diagnose, omdat ze stigmatiserend kunnen zijn en niet volledig de complexiteit van de stoornis weergeven.

  In plaats daarvan wordt vaak de diagnose “antisociale persoonlijkheidsstoornis” gebruikt om een persoon te beschrijven met deze eigenschappen. Het is belangrijk om op te merken dat niet alle mensen met een persoonlijkheidsstoornis per definitie geen empathie hebben en dat het hebben van weinig empathie niet automatisch betekent dat iemand een persoonlijkheidsstoornis heeft.

• Hoe test ik hoe groot mijn empatisch vermogen is?

  Bestaat er zoiets als een ‘empatisch vermogen’-test? Een EQ-test, if you will? Niet per se. Er zijn wel andere manieren om te toetsen of je een empathisch persoon bent. Probeer bijvoorbeeld eens…

  • De ‘Reading the Mind in the Eyes’-test. Dit is een test waarbij je foto’s van ogen te zien krijgt en moet raden welke emotie deze persoon uitdrukt. Deze test is ontworpen om je vermogen om emoties te herkennen en interpreteren te meten.
  • Let op je eigen emoties en hoe ze worden beïnvloed door de emoties van anderen. Merk op wanneer je je bijvoorbeeld verdrietig of gestrest voelt wanneer iemand anders ook verdrietig of gestrest is.
  • Praat met vrienden of familieleden en vraag hen hoe zij jouw empathisch vermogen ervaren. Dit kan je inzicht geven in hoe anderen jouw empathie waarnemen en waar je mogelijk kunt verbeteren. (Een goede ‘Johari Window’-oefening!)

  Het is belangrijk om op te merken dat empathie een tamelijk complexe eigenschap is en dat er eigenlijk geen enkele test is die kan bepalen hoe groot jouw empathisch vermogen is. Het is gelukkig wel een vaardigheid die je kunt ontwikkelen en verbeteren door bewust te zijn van je eigen emoties en die van anderen, en door te oefenen met het tonen van empathie in je dagelijks leven!

• Wanneer spreken we van een groot empathisch vermogen?

  We spreken van een groot empathisch vermogen wanneer iemand in staat is om zich goed in te leven in de emoties en gevoelens van anderen en hierop te reageren op een manier die voor de ander als empathisch wordt ervaren. Mensen met een hoog empathisch vermogen zijn in staat om de emoties van anderen te herkennen en te begrijpen, zelfs als deze emoties subtiel of complex zijn. Ze hebben de neiging om zich in te zetten voor anderen en te helpen bij het oplossen van problemen, en kunnen zich aanpassen aan de behoeften en wensen van anderen.

  Een groot empathisch vermogen wordt vaak geassocieerd met positieve eigenschappen, zoals medeleven, vriendelijkheid, en begripvol zijn. Mensen met een groot empathisch vermogen zijn vaak in staat om sterke, gezonde relaties op te bouwen met anderen en kunnen anderen helpen bij het overwinnen van moeilijkheden.

  Herken jij je hierin? Nice! Dan heb je waarschijnlijk een groot inlevingsvermogen.

Dagelijks zulke tips en handige inzichten?

Volg ons dan op Instagram. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van slimmer communiceren, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw productiviteit een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.

Wie zijn wij? | Tijdwinst.com

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van time management, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.

1. 1-daagse training Time Management | Blog
2. 1-daagse training Assertiviteit | Blog
3. 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
4. 1-daagse training Feedback Geven | Blog
5. 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
6. 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog